Etappe 5 Gerverscop (Breeveld) – Oudewater
Je loopt in Woerden, ooit ingepikt door Floris V, in een middeleeuws stratenplan langs oude pakhuizen en vestinggrachten. Daarna ga je langs riviertje de Linschoten, kasteelpark Linschoten en Lange Linschoten richting Oudewater, wat echt Hollands is met grachtjes, trapgevels en ooievaarsnesten.
We pakken de route weer verder op en wandelen over het jaagpad langs de Oude Rijn verder richting Oudewater.
Dank zij mede wandelaar Aafko wat wijzer geworden voor wat betreft grenspalen en andere palen!
De oude meanderbrug
Limes
De limes (Latijn voor ‘grens’) is de aanduiding van de grens- en verdedigingszone van het Romeinse Rijk, hoofdzakelijk gebouwd in de periode 40 na Chr. – circa 250 na Chr. Deze liep van de Atlantische kust in Noord-Engeland via de Noordzee langs de toenmalige hoofdstroom van de Rijn en Donau naar de Zwarte Zee. Ook liep deze grens bij Woerden. Deze brug gaat over de Oude Rijn, en de Oude Rijn markeerde vroeger precies de grens van het Romeinse Rijk.
de Limesbrug
Verder over het jaagpad.
Linksboven de Groepenbrug
Rollepaal
Langs het deel van de Oude Rijn ligt het jaagpad. Die naam komt van het voorttrekken – ook wel jagen – van schuiten in het water. Dat trekken werd gedaan door paarden, of soms ook door mensen. Dankzij die paal, een rollepaal geheten, konden schepen de bocht maken.
De nieuwe meanderbrug
Villa Rijnoord
In 1863 is de Villa Rijnoord gebouwd op het landgoed Bredius. Een landhuis in neoclassicistische stijl met een theehuis en een tuin in Engelse landschapsstijl. De opdrachtgever en eerste bewoner van de villa was Cornelis Jan Bredius, de stamvader van het landgoed. De Villa Rijnoord was duidelijk bedoeld als een prominent buitenhuis voor een vooraanstaande burger. Vrijstaand, met een klein park rondom, stak Rijnoord de schuin tegenover gelegen villa Eldorado naar de kroon.
Drie schaatsers.
Beeld van Taeke Friso de Jongh. Drie bronzen schaatsers die dicht op elkaar voortstuiven. De schaatsers zetten af met hun linkerbeen en hebben hun handen op de rug. Ze schaatsen op noren.
Kasteel Woerden
Het Kasteel van Woerden is tussen 1407 en 1415 als burcht gebouwd door hertog Jan van Beieren, heer van Woerden.Het kasteel is vierkant van vorm, heeft een ophaalbrug en drie ronde en een rechthoekige toren. De slotgracht is lange tijd gedempt geweest, maar het kasteel ligt nu weer grotendeels door water omgeven op een schiereilandje in de singel, naast de veel later gebouwde Sint-Bonaventurakerk.
Sint Bonaventurakerk
De Heilige-Bonaventurakerk is een katholieke kerk Woerden die is gewijd aan de heilige Bonaventura. De kerk staat naast het Kasteel van Woerden en is aangemerkt als rijksmonument. De kerk gebouwd in 1892, is ontworpen door architect Nicolaas Molenaar sr. en uitgevoerd door C.P.W. Dessing. Het gebouw geldt als een van Molenaars belangrijkste werken. Het is een kruisbasiliek in neogotische stijl, gebaseerd op de vroege Franse gotiek. De kerktoren is 77,2 m hoog en staat daarmee op de 31ste plaats van de lijst van hoogste kerktorens in Nederland. De toren wordt bekroond met een scherpe naaldspits met flankerende torentjes.
Stedehuys
Het Stadsmuseum Woerden is gevestigd in het voormalige stadhuis van Woerden. De bouw van dit historische pand gaat ruim 500 jaar terug, tot het jaar 1501. Het bestond toen nog slechts uit een benedenverdieping en een zolder en was uitgevoerd in een laatgotische stijl. Het voornaamste vertrek was de Schout- en Schepenenzaal waar recht werd gesproken. De oude schandpaal waarop veroordeelden aan de gevel te schande werden gezet, herinnert aan deze rechtbankfunctie.
Kaasmarkt
De stad heeft een eeuwenoude kaasmarkttraditie die nog steeds bestaat. De eerste partijen kaas werden al in 1885 vanaf het omringende platteland naar het centrum van de stad Woerden vervoerd om te worden verhandeld.
Likeurstokerij
Dit bakstenen pand in Hollandse neorenaissancestijl is in 1888 gebouwd als likeurstokerij
Molen “de Windhond”.
De Windhond is een ronde stenen molen die in 1755 in Woerden is gebouwd. De molen staat op één van de laatste stukjes stadswal, die oorspronkelijk deel uit maakte van een bastion, behorend bij de stadswallen van het oude Woerden.
Joods monument
Het Joods monument in Woerden is opgericht ter nagedachtenis aan de 14 in 1942 en 1943 in Auschwitz en Sobibor omgebrachte Joodse inwoners van Woerden. Het gedenkteken herinnert tevens aan hen die de overlevenden hebben geholpen tijdens de bezetting. In Woerden woonden 44 Joodse mensen. De man op het beeld is slager Eliazar Izaks (Woerden 1897 – Sobibor, 1943). Hij wacht samen met zijn hond op de overige familieleden om een gezinsfoto te laten maken. Een echte foto heeft als inspiratie gediend voor het beeld. Eliazar Izaks was getrouwd met Henriëtte Glaser. Zij hadden vier kinderen: Gerson, Salomon Albert, Saartje Henriëtte en David Eduard. Met uitzondering van de vader van Eliazar is het hele gezin omgekomen in Sobibor.
Ondanks de bezielende leiding van een ervaren wandelaar nemen we toch een verkeerde afslag. We volgen de verkeerde pijl, waardoor we op het Romeinse Limes pad terecht komen. We proberen nog terug te komen op onze route maar dat lukt niet meer. We besluiten dus om via een andere route richting Oudewater te wandelen. Jammer maar helaas..
Blauw hebben we gelopen terwijl we de groene lijn hadden moeten volgend.
Door het nemen van de verkeerde afslag komen we wel door het dorpje Papekop.
De plaats Papekop is ontstaan uit een zogenaamde cope uit de 12e eeuw. De achterkade (de westelijke grens) van deze cope is de Papekopperkade. De eerste bewoners vestigden zich er in de 13e eeuw. De naam Papekop is een samenvoegsel van ‘papen’ en ‘cope’, waarbij ‘papen’ verwijst naar de eigenaars van de cope: het kerkelijk gezag. Paap is een spotnaam voor Katholieken. Van oorsprong bestond het grondgebied van Papekop grotendeels uit moeras, in eigendom van de bisschop van Utrecht. Deze gaf stukken grond uit om te ontginnen: de zogenaamde cope-ontginning. Voor het gebied van ‘Pape-cope’ bepaalde hij dat de opbrengst van deze ontginning gebruikt werd om te voorzien in het levensonderhoud van de pastoor, de paap, van Waarder.
In de dertiende eeuw hoorden Diemerbroek en Papekop bij wat nu de provincie Utrecht is. Over dat gebied was de bisschop van Utrecht de baas. Oudewater hoorde daar eigenlijk ook bij, maar omdat de bisschop geld nodig had, had hij Oudewater, Woerden en Bodegraven aan de graaf van Holland verkocht. Herman van Woerden was als leenman, eerst van de bisschop van Utrecht en later van de graaf van Holland, heer over dit gebied.
Nadat we de “papekoppen” zijn gepasseerd gaan we het weiland in.
Normaal kiezen deze angsthazen het hazenpad..
Hazen in hun leger. Een hazenleger is een plat stukje grond waar de planten die er om heen staan een ‘muur’ vormen tegen de wind. Hazen hebben vaak verschillende legers, afhankelijk van de windrichting. In tegenstelling tot konijnen leven hazen dan ook niet in holen onder de grond.
Verder richting Oudewater.
Het “bruggetje over de Koddewetering, waar we over moesten, zag er niet echt betrouwbaar uit!
Uiteindelijk komen we toch op onze bestemming, nl. Oudewater.
Gedenksteen welke herinnert aan de brand in 1818. In dat jaar is toen de touwslagerij van Van der Lee, welke sinds 1545 in Oudewater is gevestigd, afgebrand.
Sluisbrug
De sluis is gebouwd, in 1767 ingrijpend gerestaureerd. De sluis in Oudewater ligt niet direct aan de monding van de Lange Linschoten bij de Hollandse IJssel, maar een stukje meer naar binnen. In de loop der tijd is de sluis en de bijbehorende brug een aantal keer verbouwd en gerepareerd. Een spuisluis bestaat in principe uit een stel deuren die aan de zijkant van de waterloop scharnieren en aan de onderkant vaak rusten op een dorpel en platform. Draai je de deuren tegen elkaar dan sluit je de waterloop af. Is het verval (hoogteverschil) tussen de beide rivieren voldoende, dan kun je de sluis opendraaien om het water af te voeren (dat gebouwd, in heet spuien). Is het waterpeil van de afvoerende rivier te hoog, dan sluit je de sluis om te voorkomen dat het water terugloopt, de polder in.
de Heksenwaag
De Waag van Oudewater wordt ook wel de Heksenwaag genoemd, omdat hier van de 16de tot in de 18de eeuw personen werden gewogen die van hekserij werden beschuldigd. De waag werd in 1482 gebouwd als goederenwaag. Keizer Karel V gaf Oudewater in 1545 als enige plaats in Europa het privilege voor een eerlijk weegproces. Niemand werd er ooit als heks veroordeeld. De personen die zich daadwerkelijk in Oudewater lieten wegen om aan te tonen dat zij geen heks waren, waren gering in aantal en voornamelijk uit de directe omgeving van Oudewater afkomstig.
Het huis met de negen koppen gebouwd in 1611.
Stadhuis Oudewater
Rond 1565 bouwden de burgers van Oudewater een nieuw stadhuis aan de Visbrug. Het stadhuis van Oudewater was in 1575 nog gloednieuw toen het Spaanse leger de stad verwoestte. Op 26 februari 1588 werd besloten tot nieuwbouw. Er werd gesproken van het stadhuis ‘op zijn ouwe fundamenten weder opte rechten’. De rand van het bordes wordt bekroond met vier wapendragende leeuwen. De meest voor de hand liggende verklaring voor de wapens is, dat het de wapens zijn van de burgemeesters van het jaar 1588, Pieter Gerritsz Paemburch, Jan Jacobsz Coorn, Huijch Willemsz van Swieten en Sebastiaen Adriaensz. Maar hun wapens zijn niet op het bordes afgebeeld. De nu aanwezige wapens zijn zelfs niet te herleiden naar welke personen dan ook. De steenhouwer die het originele beeldhouwwerk aan het stadhuis maakte, was Gieleam Verminx uit Delft. Behalve de leeuwen met de wapenschilden moet hij ook de wapens van de steden Delft, Alkmaar en Oudewater hebben gebeeldhouwd. Deze drie stedenwapens verwijzen naar het oude stedenverbond dat al uit de middeleeuwen dateerde. Burgers uit deze steden konden in de andere steden die onder het verbond vielen, burgerrechten laten gelden. Op de gevel is ook een beeld van vrouwe Justitia aangebracht.
De drye Coninghen.
Het huis “De Drye Coninghen” is gebouwd in 1517, maar waarschijnlijk hebben er al in de dertiende eeuw huizen op deze plek gestaan. De naam van het huis komt voor het eerst op in 1557. In die tijd werd het huis gebruikt als herberg. Vanaf ca 1580 komen de heer Paemburch en zijn vrouw Marrichje in het huis wonen. Zij behoorden tot de voornaamste families van de stad en hadden de Oudewaterse Moord van 1575 overleefd. De heer Paemburch is metselaar, bouwmeester, burgemeester en schepen. Na de verwoestingen van 1575 moest er veel herbouwd en gebouwd worden en de heer Paemburch deed veel werk in de stad als metselaar en bouwmeester.
We eindigen deze wandeling met nostalgie.
De buitenopnames van de populaire TV-serie Swiebertje werden meestal opgenomen in Oudewater. Als veldwachter Bromsnor hem opsloot in de gevangenis dan werd hij opgesloten in de kelder van het voormalige stadhuis, een pareltje uit de 16e eeuw.
Volvo Amazon B18
Bouwjaar: 30-6-1966
Wandeling Gerverscop – Oudewater met een lengte van 18 kilometer.
Een Zeeuw in Bergen 