Grote Rivierenpad etappe – 1 – Een Zeeuw in Bergen

Etappe – 1 Hoek van Holland – Maasland

De eerste etappe van het Grote Rivierenpad begint bij het metro station Hoek van Holland – haven. Vanaf dit punt al wandelend langs de nieuwe Waterweg richting strand.

De historie van de KNRM gaat terug tot 1824. Het redden van schipbreukelingen was in 1824 geen vanzelfsprekendheid. Pas na een scheepsramp en een zeldzame reddingspoging, waarbij zes redders verdronken, ontstond een georganiseerd reddingswezen met reddingstations langs de kust.

De Noord- en Zuid-Hollandsche Redding-Maatschappij wordt 11 november 1824 opgericht in Amsterdam. Initiatiefnemer is Barend van Spreekens, die met vier medestanders een oproep deed om geld in te zamelen voor nieuwe reddingboten. Het werkgebied strekt zich vanaf Scheveningen noordwaarts uit.

Initiatiefnemer Willem van Houten is in 1824 al vele jaren actief om goede reddingboten te ontwikkelen. Met vier andere Rotterdammers richt hij 20 n9ovember 1824 de Zuid-Hollandsche Maatschappij tot Redding van Schipbreukelingen op die zich vestigt Rotterdam. Hun werkgebied is zuidelijk van Loosduinen, inclusief Vlaanderen. Na de afscheiding van België in 1830 wordt het gebied kleiner.

De eerste redding wordt op 26 december verricht door de roeireddingboot van Egmond aan Zee. Er worden vijf schipbreukelingen gered.

Standbeeld “de Redder”. Het beeld is gewijd aan alle omgekomen redders van Hoek van Holland (‘gewijd aan de gevallen helden der zee’). Het beeld kreeg als naam ‘Heldendood’.

Zicht op Europoort

Fort Aan Den Hoek van Holland

Diep verscholen in de oude Hoekse duinen ligt het Fort aan den Hoek van Holland. In de periode 1881-1889 gebouwd om de monding van de Nieuwe Waterweg bij aanvallen vanuit zee te kunnen beschermen, is het Fort inmiddels ingericht als Nederlands Kustverdedigingsmuseum. Het is het best bewaarde Fort in zijn soort. En ook zo ongeveer het best bewaarde geheim van Zuid-Holland.

Door hier te klikken komt u meer te weten over dit fort

Beeld Kindertransport Channel Crossing To Life

Tussen 1938 en het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog kregen 10.000 voornamelijk Joodse kinderen uit Duitsland, Oostenrijk en Tsjechoslowakije toestemming om zonder hun ouders naar Engeland te komen om te ontsnappen aan de Nazi-vervolgingen. Bijna al deze kinderen staken hier in Hoek van Holland het kanaal over naar Harwich. Zij werden tijdens hun reis bijgestaan door de Nederlandse overheid en door Nederlandse vrijwilligers. Dit kunstwerk is opgedragen aan het Nederlandse en Britse volk, als dank voor het helpen van deze kinderen, die daardoor allen de oorlog hebben overleefd.

Bij een zittend jongetje is de krant De Rotterdammer van 11 november 1938 afgebeeld, met daarin de berichten “Het toelaten van Duitsche Jodenkinderen” en “Duizenden Joden moeten Duitschland verlaten”.

Beeld “Het Mannetje”.

Verkeerscentrale Hoek van Holland.

In de Tweede wereldoorlog werd, aan het begin van de Noorderpier, een betonnen bunker gebouwd, vlak achter de oorspronkelijke semafoor. Na de oorlog werd deze niet afgebouwde bunker bruikbaar gemaakt. In 1947 nam het Loodswezen hier zijn intrek. Boven in het gebouw vestigde zich de Kustwacht, die 24 uur per dag de scheepvaart observeerde. Wanneer men noodseinen uit zee opving, werden direct berichten verzonden naar de Reddingsboot, de Loodscommissaris en Scheveningen Radio. Op 30 november 1956 stelde Prins Bernhard in de semafoor het walradarsysteem in gebruik.

Aanvankelijk was de semafoor niet meer dan een seinraam, waar tot 1952 met vlaggen en rieten korven informatie werd gegeven aan de scheepvaart over waterstanden en wind.

Atlantikwall museum

Tussen 1942 en 1945 bouwden de Duitsers de Atlantikwall, een verdedigingslinie van meer dan 50000 kilometer lang.

Hoek van Holland was voor de Duitsers de belangrijkste locatie van de Atlantikwall in Nederland vanwege de toegang tot de Rotterdamse haven.

Aan de Noorderpier in Hoek van Holland staat sinds 1943 een geschutsbunker die tijdens de Tweede Wereldoorlog deel uitmaakte van de beruchte Atlantikwall. In deze bunker is nu het Atlantikwall-Museum gevestigd.

Zicht op de Nieuwe Waterweg

De Pier

Strand Hoek van Holland

Een aantal strandtenten maakt een nog desolate indruk. Hier moet nog het e.e.a. gebeuren! De strandhuisjes nodigen iets meer uit om eens lekker een paar dagen uit te waaien. Hiervan maken dan ook diverse mensen gebruik.

Na een korte wandeling over het strand gaat de route de duinen in.

Wandelen door de “van Dixhoorndriehoek”. (Geen familie)

Zoals te zien is op onderstaande foto moeten we de route verlaten en een andere weg zoeken om weer op de route terug te komen.

Vinetaduin

Het was hier een strategische plaats in oorlogen, en daar zie je veel sporen van. Je kunt je dat nog beter voorstellen als je beseft dat het Vinetaduin vroeger direct aan zee grensde. Het Vinetaduin herbergt een voor Nederland unieke combinatie van vier lagen krijgsgeschiedenis uit de 20e eeuw. Midden in een beschermd natuurgebied liggen Nederlandse kazematten uit 1914-1918, een Nederlandse geschutbatterij uit 1937-1940, een Duitse kustbatterij uit 1940-1945 en een Amerikaans communicatiestation (Troposcatter) uit 1967. Het gebied dat nu tussen het Vinetaduin en de zee ligt is nog niet zo lang geleden opgespoten (de Van Dixhoorndriehoek en de strandvlakte).

1. Atlantikwall-museum
2. Nieuwe Waterweg
3. Van Dixhoorndriehoek
4. Zeetoren
5. Markostand
6. Vinetaduin
7. Torpedoloods
8. Fort aan den Hoek van Holland
9. Bunkers Hamburg en Bremen
10. Wehrmachtsheim
11. Geschutsbunker

Villa Calorama gebouwd in 1905

We komen nu in het kassengebied, “De Glazen Stad” Eindeloze glazen kassen!

Deze toren behoort bij de kwekerij Duinland.

Hilwoning

Deze boerderij is in 1780 gebouwd door Pieter van Geest en stond vlak bij een eerdere Hilwoning die al in 1595 was gebouwd. De naam komt van het hoge duin (Hil) waarop de boerderij in feite is gebouwd.

Die eerdere Hilwoning is na de 2e wereldoorlog gesloopt en het enige wat er nog van rest is de gevelsteen en een waterput van gestapelde IJsselstenen. Deze waterput is zo’n 8 meter diep en ook dit laatste geeft aan hoe hoog de Hil in het omringende landschap lag; het grondwater moest van diep wegkomen.

Als u meer wilt weten over deze woning, klik dan hier.

Via het Bonnenpad gaan we richting het Staelduinse bos. Echter een groot deel van dit bos is afgesloten i.v.m. houtkap.

Oorspronkelijk bestond dit gebied uit estuariumduinen. Deze duinen waren deel van een zogenaamde haakwal (een rij duinen die loodrecht op de kust stonden). In deze duinen woonden oorspronkelijk vissers in hutten. Deze ‘staelvissers’ visten op zalm in de Maas met netten en fuiken, bevestigd aan staken of ‘staelen’, de naam “Staelduinse Bos” zou hier aan ontleend zijn.

Het terrein was in 1807 door Petrus Judocus van Oosthuyse (1763-1818), een knopenmaker, kunstverzamelaar en grootgrondbezitter en Margaretha de Jongh aangeschaft. Hun dochter Hendrica Petronella Veronica van Oosthuyse (1793-1829) trouwde in 1814 met Jacobus Josephus baron van Rijckevorsel (1785-1862). Hendrica overleed voor Margaretha, en toen Margaretha overleed erfde Rijckevorsel het enorme vermogen en het Staelduinse Bos. Van Rijckevorsel liet het oostelijke deel van de duinen afgraven zodat het geschikt werd voor tuinbouw. Een ander deel liet hij in 1850 beplanten met bomen. Aan de oostzijde, langs de Rijckevorsellaan en aan de Heenweg liet hij arbeidershuizen bouwen en bij de Heenweg kwam een katholieke kerk, de Sint-Lambertuskerk. Een sluis in de Maasdijk zorgde voor de afwatering. In de begindagen van de Tweede Wereldoorlog landden Duitse parachutisten nabij het bos en verschansten zich enige dagen in het bos. Een poging op 10 mei 1940 om de circa 200 militairen te verdrijven mislukte en op 11 en 12 mei volgden beschietingen vanuit fort aan den Hoek van Holland, Rozenburg en van Britse torpedojagers op zee. 150 Duitsers werden gevangengenomen en in het fort opgesloten. Het bos werd veroverd op 13 mei maar toen waren resterende Duitse militairen al vertrokken naar Rotterdam. Na de overgave werd het gebied, als onderdeel van de Festung Hoek van Holland, een van de zwaarst verdedigde punten in Nederland van de Atlantikwall, dat een geallieerde invasie moest voorkomen. Door de ligging binnen de tweede tankgracht en ver van de kust, was het bos geschikt voor het huisvesten van het commando van de Festung. Vanaf 1942 werden in het bos 16 zware bunkers en 6 munitiebunkers in een cirkel gebouwd met in het midden de commandobunker. Daarnaast waren er ook een aantal garages.

Na de oorlog werd het bunkercomplex in gebruik genomen door de Koninklijke Marine die tussen 1957 en 1960 zelfs nieuwe bunkers liet bouwen. Het bos is in de jaren 1970 enige tijd met kap bedreigd geweest wat leidde tot een bezetting van het bos door actievoerders die het wilden beschermen. Ook is het bos in die jaren in verband gebracht met opslag van kernwapens.

Bridge of Madison County

Een opvallende brug in het landschap over de metrolijn richting Hoek van Holland.

De ontwerper liet zich inspireren door de film The Bridges of Madison County uit 1995. Een groot deel van die film speelt zich af bij overdekte bruggen. De ontwerper verwijst naar zogeheten covered bridges: houten bruggen die de vorm van een stal hadden, zodat paarden vrijwillig overstaken en niet zouden schrikken van bijvoorbeeld een passerende locomotief.

Na de brug te hebben gepasseerd komt de route weer bij de Nieuwe Waterweg waar we de Maeslandkering zien.

De kering bestaat uit twee enorme deuren die in geopende stand op het land staan. De deuren zijn te zien als drijvende pontons die leeg naar hun plaats op het water kunnen worden gebracht. Hier aangekomen lopen de deuren vol water, zodat massieve barrières ontstaan. Als de kering weer open moet gaan, worden de deuren automatisch leeggepompt en worden ze naar buiten bewogen. Hier varen de deuren aan beide zijden weer in een soort droogdok met deur. De deur gaat dicht en het droogdok wordt leeggepompt. Zo worden de deuren dus droog bewaard, dit om corrosietechnische redenen. De bouw van de Maeslantkering begon in 1991. Op 10 mei 1997 werd de waterkering door koningin Beatrix officieel in gebruik gesteld.

Zicht op Maassluis

De wandeling gaat verder langs De Nieuwe Waterweg richting Maassluis. Daarbij zien we het kraanschip Thialf van de firma Heerema liggen in het Calandkanaal.

In 1985 liep het vaartuig, met een hefcapaciteit van 14.200 ton, als DB-102 van stapel. Nadat in 1997 het met McDermott International aangegane samenwerkingsverband HeereMac was ontbonden, kwam het schip in handen van Heerema Marine Contractors. Die herdoopte het in Thialf. Onder de vlag van de nieuwe eigenaar werden wereldwijd hefrecords gevestigd. Zoals in 2000 met de installatie van de 11.883 ton wegende topside van het Shearwater platform in de Noordzee en in 2004 van het grootste SPAR-type platform ter wereld in de Golf van Mexico. Laatstgenoemd platform had bij de installatie een gewicht van 7810 ton.

De Thialf heeft een lengte van 202 meter, een breedte van 88 meter, een waterverplaatsing van bijna 200.000 ton en biedt accommodatie aan 736 personen.

We verlaten de waterkant en de route gaat verder richting Maasluis en Maasland.