Etappe – 11 Beesd – Buren
Deze etappe begint in het dorp Beesd nabij Chateau Deux Chevaux. Een bedrijf dat oude Citroëns restaureert.
Foto rechts een Citroën P55 kiepwagen met een 6 cilinder 5 liter motor.
De wandeling gaat verder door de Betuwe. Vanaf Beesd wandelen we verder langs de Linge. We komen door de Mariënwaerdt, komen door Tricht en wandelen verder richting Buren.
Sint Pieterskerk Beesd.
De St. Pieterskerk of Petruskerk is een kerk met een opvallende, onvoltooide toren. De onderbouw van de toren dateert van omstreeks 1500, de tweede geleding is waarschijnlijk ca. vijftig jaar jonger. De toren werd als vluchtplaats gebruikt wanneer de rivier de Linge buiten haar oevers trad. Het kerkgebouw kwam omstreeks 1825 tot stand door ingrijpende verbouwingen van een middeleeuwse hallenkerk.
Il Dottere.
Il dottore, een verwaande Bolognese geleerde, is een personage uit de Commedia Dell ‘Arte.
Dottore: één van de terugkerende hoofdpersonen in de Commedia Dell ‘Arte: geïmproviseerd Italiaans volkstoneel uit de zestiende en zeventiende eeuw. De hoofdinhoud van de toneelstukken was vastgelegd in een scenario; de acteurs speelden in op actuele gebeurtenissen. In de toneelstukken keerden een aantal hoofdpersonen steeds terug, waaronder Dottore, een verwaande Bolognese geleerde, wiens lange tirades op niets uitlopen.
Woning uit 1905 in een door Jugendstil en Chaletstijl beïnvloede bouwtrant.
Een travalje, ook wel bekend als hoefstal, is van oorsprong een houten constructie waarin het (boeren)trekpaard vastgezet kon worden om te worden bekapt en beslagen door de hoefsmid. Het paard werd vastgezet in deze constructie waarbij hij aan de voor-, zij- en achterkant werd begrensd door houten balken. Eenmaal vastgezet in de travalje kon het paard er vrijwel niet meer uit. Door middel van ijzeren kettingen (soms werden touwen gebruikt) konden de staljongens de hoeven eenvoudiger optillen. De kettingen of touwen gingen eenmaal om het been en werden dan op de houten balk getild om dan de ketting nogmaals om het been en de houten balk te draaien. De hoefsmid kon zo de hoef bekappen en/of beslaan zonder het risico te lopen om een trap te krijgen of het volle gewicht van het paard op zich te krijgen.
Huis uit derde kwart 19e eeuw, mooi gelegen aan de Linge.
We verlaten Beesd onderdoor de A15 en wandelen richting Landgoed Heerlijkheid Mariënwaerdt.
Mogelijk 18de-eeuwse boerderij “de Lage Sluis”, behorend tot de historische buitenplaats Mariënwaerdt
Landgoed Heerlijkheid Mariënwaerdt.
Weduwe Alverardis van Hochstaden doneerde in 1129 een flinke lap grond aan de kerk om daarop een klooster te kunnen stichten. Het klooster viel verschillende keren ten prooi aan brand. Op de fundamenten ervan werd in de eerste helft van de 18e eeuw Huis Mariënwaerdt gebouwd.
Bisschop van Utrecht
De naam Mariënwaerdt betekent eiland (‘waard’) van Maria. Die naam voert terug naar de 12e eeuw. Alverardis, de weduwe van Hendrik van Cuijk, besloot in 1129 met toestemming van haar zoons om een lap grond te schenken aan de bisschop van Utrecht. Dergelijke schenkingen waren heel normaal in de Middeleeuwen. Niet toevallig was de bisschop van Utrecht directe familie, namelijk Andries van Cuijk, de jongere broer van Hendrik. Die nodigde de zojuist opgericht orde van de Norbertijnen uit om op het ‘eiland van Maria’ een abdij te stichten.
Klooster
Door de ligging van Mariënwaerdt bij de grens van Gelre en Holland was het rijke klooster vaak doelwit van strijdgewoel en plunderingen. Zo werd het klooster bij de strijd om de Utrechtse bisschopszetel in 1427 door brand verwoest. Na herbouw werd het in 1493 door een legerbende opnieuw in brand gestoken. In 1567 werd het klooster door Hendrik van Brederode (een van de vroege leiders van de Opstand tegen Spanje) voor de derde keer in de as gelegd. Daarna was er voor het landgoed weinig belangstelling en stond het ruim 100 jaar te koop.
Heerlijkheid
Om de koop aantrekkelijker te maken, besloot het Kwartier van Nijmegen in 1709 Mariënwaerdt tot heerlijkheid te verheffen. De Graaf van Bylandt hapte toe en werd in 1744 de nieuwe eigenaar. Hij bouwde Huis Mariënwaerdt op de gewelven van de voormalige abdij, waarvan de kelders met kruisbogen nog steeds te zien zijn. Sindsdien is Mariënwaerdt altijd in rechte lijn vererfd, via de familie Van Balveren aan de familie Van Verschuer. Inmiddels beheert de negende generatie van de familie Van Verschuer het landgoed.
Molen “De Vlinder”, korenmolen gebouwd in 1911 ter vervanging van een oude wipwatermolen.
De route gaat verder over de Appeldijk en wandelen daarbij tussen de appelbomen. Een aantal bomen staat nog in de bloesem.
Gemaal “De Neust”.
De Linge en de Bisschopsgraaf behoren tot de oudste waterwegen in de Betuwe. Waar zij op elkaar aansluiten, ligt gemaal De Neust.
Als gevolg van wateroverlast in het Lek en Lingegebied is onderzocht hoe dit in de toekomst voorkomen kan worden. Er is toen gekozen om de capaciteit van de gemalen van het gebied te vergroten. Naast het oude gemaal staat nu een nieuw gemaal. Het oude gemaal Tricht, gebouwd eind jaren 20 van de vorige eeuw, wordt na de nieuwbouw buiten bedrijf gesteld maar blijft behouden.
Bij de nieuwbouw werden sporen aangetroffen van middeleeuwse sluizen en verschillende voorgangers van het huidige gemaal.
We wandelen door de Betuwe wat goed te zien is aan het aantal boomgaarden.
Tricht
Apostel Petrus
De keus voor een beeld van de apostel Petrus was niet onlogisch gezien het feit dat de naam van de Hervormde Kerk van Tricht, die vlakbij staat, Pieterskerk is.
De toren is rond 1400 gebouwd en is daarmee het oudste deel van het kerkgebouw. Tegen de zuidzijde van de toren bevindt zich een doopkapel met een 16e-eeuwse muurschildering die de doop van Christus voorstelt. De toren bestaat uit drie geledingen, waarvan de bovenste in 1910 is verhoogd. In datzelfde jaar werd de oorspronkelijke lage, vierkantige spits vervangen door een hoge achtkantige spits. In 1971 werd de spits wederom vervangen en kreeg het zijn originele vorm van vóór 1910 terug. In de toren bevindt zich een kerkklok uit 1460.
Beide rechtse foto’s zouden vroeger gebruik hebben kunnen maken van de linker foto!
We wandelen verder langs de Hooglandsche Wetering
Boerderij Arkelshoef, een authentieke Gelderse herenboerderij
Arkelshoef is een mooie, historische Boerderij in Tricht. Eén van de monumentale gebouwen is een best bewaarde vloedschuur op een duidelijke terp. Een vloedschuur is een stal of schuur die hoger ligt dan het woonhuis. Het doel hiervan was dat men het vee hier naar toe kon brengen bij een overstroming.
Boerderij Reygersfoort
Het Huis Reygersfoort (ook gespeld als Reigersvoort) was een kasteel in Tricht. Het oorspronkelijke kasteel is rond 1352 gebouwd, maar voor die tijd was er al sprake van een Gelders leen Reygersfoort. Zowel het leen als het huis waren in handen van het geslacht Van Buren. Het kasteel zelf is verdwenen. In 1741 was kennelijk nog wel een vierkante toren zichtbaar, die echter bouwvallig was. De huidige boerderij Reigersvoort dateert uit eind 18e eeuw en bevat mogelijk nog muurdelen van het kasteel, onder andere in de kelder. Rondom het terrein zijn restanten zichtbaar van de slotgracht.
De Assche Wetering
Tichelgaten Buren.
De Tichelgaten zijn ontstaan door klei- en zandwinning. Op de kaart van Buren in 1890 zijn de eerste gebouwen van de N.V. Waalsteenfabriek te zien, langs de Korne, Kornedijk en Hennisdijk waar nu bouwbedrijf Van Kessel staat. De klei is gewonnen op een stroomrug langs de Hennisdijk. Het terrein is met de hand tot 1 meter afgegraven. Daardoor kwam kalkhoudend zand te voorschijn. In de afgegraven delen ontstonden natte graslanden, struwelen, elzenbos en ruigten. De plassen zijn tussen 1922 en 1964 ontstaan door het opzuigen van zand. De grote plas, waar het gebied zijn naam “de Put van Buren” aan te danken heeft, is tussen 1951 en 1954 gegraven.
RK Sint Gregoriuskerk in Buren.
Gedenkteken kasteel Buren
Wilt u meer weten over het kasteel van Buren, klik dan hier.
Tekst op de steen:
Deze steen wil de herinnering levend houden aan Kasteel Buren Verblijf der geslachten van Buren ±1200 – 1435, Van Egmond 1435 – 1558 en Oranje Nassau na 1558 tot het werd gesloopt in de jaren 1804 – 1883
Zo zijn we ook aan het einde van de wandeling gekomen.
Beesd – Buren. Een wandeling van 20,4 km.
Een Zeeuw in Bergen 