Etappe – 6 Krimpen aan de Lek – Bergambacht
Deze etappe begint bij de pont over de Lek. Vanaf daar gaat de route via het Krimpenerhout, langs de kleine rivier “de Loet” en door het Loetbos richting Zuidbroek naar het eindpunt van de wandeling in Bergambacht.
Krimpen a/d Lek is het oudste dorp in de Krimpenerwaard, want de Heerlijkheid Crempene wordt in een proclamatie van 2 mei 1064 voor het eerst genoemd. Ze bestond uit vier stukken land en omvatte ook het grondgebied van Krimpen a/d IJssel. Vanaf 1425 stond er een kruiskerk die in 1939 is afgebroken. In 1940 kwam er een nieuwe kerk met een walvis in plaats van haan op de toren. In de 18e eeuw was hier rederij Van Holst gevestigd, die zich richtte op de walvisvangst.
Naast de kerk is het autoveer. Dit veer werd voor het eerst genoemd in 1358 en het was onderdeel van de belangrijke noord-zuidroute. De ligging aan de rivier is bepalend geweest, want het dorp was in 1575
een strategisch bolwerk door het rivierenknooppunt Lek, Noord en Nieuwe Maas. Spanjaarden bezetten Krimpen en na een hevige strijd bevrijdden de Prins van Oranje en de Geuzen de Krimpense Schans
weer in 1576. Door de eeuwen heen was hier zalm- en steurvisserij. De zalmbank stond tussen de kerk en het veer. Ook waren veeteelt, scheepsbouw en handel belangrijke bestaansmiddelen.
Foto rechts boven: Fabrikantenvilla Rijsdijk, gebouwd omstreeks 1865 voor de scheepsbouwersfamilie Smit.
Deze villa aan de Rijsdijk is omstreeks 1865 gebouwd voor de scheepsbouwersfamilie Smit. Van 1853 tot 1947 was op de landtong achter het huis de scheepswerf J&K Smit gevestigd. Van de scheepswerf resteert enkel nog een scheepshelling die te zien is vanaf de dijk, voorbij het huis. Op de scheepswerf zijn vele zeilschepen gemaakt, waaronder de Geertruida Gerarda uit 1904, het grootste ooit in Nederland gebouwde zeilschip. Na de oorlog maakte men een doorstart met de Aluminium Verwerkende Industrie J&K Smit. Op de bouwhelling bouwde men onder een Romneyloods mijnenvegers voor de marine.
Foto recht midden: Rietveldhuis dat is gebouwd in 1938 en ontworpen door architect Gerrit Rietveld. Uniek aan dit ontwerp is het Noorse dak. Rietveld was een bekende Utrechtse kunstenaar en meubelontwerper en hij is onder meer bekend van de Rietveldstoel. Gerrit Rietveld was lid van de kunststroming De Stijl. Hij was een pionier van het nieuwe bouwen.
Watertoren Krimpen aan de Lek
De 47,2 meter hoge watertoren is gebouwd in 1910. Het ijzeren reservoir van de toren heeft een inhoud van 250 m3. De toren staat aan de rivier de Lek vlak bij de kruising met de Noord en de Nieuwe Maas.
Deze tractor rijdt niet echt ver meer.
We verlaten Krimpen aan de Lek en wandelen verder door het Weteringbos richting de Krimpenerhout.
Wandelen langs de Loet.
De Loet is een kleine rivier in de Krimpenerwaard. De rivier maakt deel uit van de hoofdwatergang voor de polder Den Hoek en Schuwagt. Van oorsprong is de Loet een natuurlijk gevormde veenrivier die voor afwatering zorgde. Tegelijk met de afwatering werd slib afgezet langs de oevers. Het slib is minder gedaald dan de veengrond rondom. Vandaar dat het gebied langs de rivier en ook delen van het Loetbos, hoger liggen dan de omgeving. Eigenlijk bestaat de Loet uit twee rivierarmen met daartussen de zogenaamde boezemlandjes.
De route gaat verder door het Loetbos.
Vroeger werd er in de Krimpenerwaard veel veen gewonnen. Toen er een eind kwam aan de veenwinning werd het een landbouwgebied en is er een bos aangelegd. Het gebied bevat nu moerasbos en schrale graslanden.
Foto linksboven wilgenkatjes, daarnaast de bloemen van de trosvlier. Linksonder een kerspruim en daarnaast de restanten van de grote lisdodde.
De wandeling gaat verder richting Zuidbroek en Benedenberg.
Foto links: De grote Amerikaanse windmotor ‘Zuidbroeksemolen’ is van het type Hercules Metallicus met een stalen vijzel en 24 rotorbladen. Deze windmolen, vervaardigd door de Deutsche Windturbinen Werke (Dresden) en geleverd door de firma R.S. Stokvis (Rotterdam), verving in 1922 een oude windmolen voor de bemaling van de polder Zuidbroek.
In Zuidbroek komen we langs een aantal oude boerderijen, o.a. onderstaande.
De naam Zuidbroek is een samenstelling van zuid ‘zuidelijk gelegen’ en broek ‘broekland, drassig land’.
De gemeente Zuidbroek is ontstaan in 1798 als afscheiding van de gemeente Lekkerkerk. De gemeente is per 13 juni 1857 opgeheven omdat zij te klein was om nog bestaansrecht te hebben, en opgegaan in de gemeente Bergambacht. De gemeente Zuidbroek omvatte alleen de polder en buurtschap Zuidbroek
Het wapen is afgeleid van het wapen van het geslacht Polanen, heren van de Leck en afstammelingen van de Van Duivenvoordes die zich noemden naar kasteel Polanen in Monster. De van Duivenvoordes stammen af van de Van Wassenaers, die reeds halve manen in hun wapen voerden.
Boerderij uit 1850.
Boerderij uit 1673.
Boerderij uit 1880.
Maar ook onderstaande…
Boerderij uit het einde van de 17e, of begin 18e eeuw
Benedenberg bestaat uit lintbebouwing langs een kanaaltje. De buurtschap ligt ten westen van
Bergambacht, in de Polder Bergambacht en ligt ongeveer 1,3 meter onder NAP. Vroeger had de
Krimpenerwaard erg veel te lijden van overstromingen. De boer joeg het vee dan het huis in. De vloer
van de kamer en gang moesten dus zeer stevig zijn. Veel boerderijen in onder meer de buurtschap
Benedenberg hebben een waterzolder. Dat is aan de buitenkant te zien aan de voordeur: die ligt
anderhalve meter boven de grond. Zo hielden mens en dier droge voeten
Boerderij uit 1928.
Boerderij uit 17e – 18e eeuw
Boerderij uit 1850.
We verlaten Benedenberg en wandelen verder via de Kadijkse Vliet, over een originele tiendweg, richting Bergambacht.
In de verte zien we onderstaande toren behorend bij het Dunea pompstation Bergambacht
Pompstation van de Haagse Duinwaterleiding. In 1874 werd al door Den Haag water uit de duinen gehaald, maar de voorraad bleek onvoldoende. In 1935 startte men een proefinstallatie aan de Lek bij Bergambacht. Opdracht voor de bouw werd al gegeven in 1939, maar de oorlog zorgde voor vertraging. Op 9 juni 1949 werd begonnen met de bouw. Architect J.M. Luthmann ontwierp het filtergebouw, waar 24 zandfilters het water voorzuiveren om biologische aangroei in de transportleiding te voorkomen. Vlak naast het filtergebouw verrees de zeventig meter hoge standpijp; een expansievat dat de drukverschillen in de transportleiding opvangt. In de ruime machinehal werden sterke pompen opgesteld om het voorgezuiverde rivierwater naar Scheveningen te jagen. Een leiding van 1 meter 40 doorsnede, werd binnen drie jaar door 45 kilometer land en water gelegd. Op 29 november 1955 werd het geopend door Juliana en stuwden de pompen van Bergambacht voor de eerste keer het rivierwater naar de duinen. Jaren gingen voorbij tot er in de jaren zeventig problemen ontstonden met de kwaliteit van het rivierwater uit de Lek.
Zo komen we aan in Bergambacht waar deze auto zien staan. Dit is een 8 cilinder Buick Century automaat uit 1976.
Karakteristieke voormalige dokterswoning ” ’t Ing van ’t durrup”
Deze woning is gebouwd in 1896.
Zo komen we aan het eind van deze etappe door de Krimpenerwaard.
De Krimpenerwaard maakt deel uit van het Groene Hart. Vooral het Hollandse slagenlandschap is bij veel mensen bekend. Dat is het typische strokenpatroon van smalle weilanden – met knotwilgen langs slootjes met hoog water. En met grazende koeien natuurlijk. Een uniek Hollands landschap: eeuwenoud en tijdloos tegelijk. De polders van de Krimpenerwaard liggen onder de zeespiegel. Dat zie je ook duidelijk aan de rivierdijken. En dan te bedenken dat de Krimpenerwaard ruim duizend jaar geleden nog een groot
moerasbos was. Pas na het graven van sloten kwam het moeras droog te liggen en zakte de veenbodem steeds verder. Op veel plekken is de oorspronkelijke lintbebouwing nog intact: langgerekte dorpen die zich uitstrekken langs riviertjes of afwateringen. Overal in de Krimpenerwaard zie je wel water. Zijn het niet de rivieren die het gebied omarmen, dan zijn het wel de ontelbare smalle slootjes en brede sloten en weteringen in de polders. Veel woningen langs het water hebben zelfs een eigen brug. Om de Krimpenerwaard liggen drie rivieren: de Hollandsche IJssel, de Lek en de Vlist. Die zorgen ervoor dat dit gebied zijn naam kreeg. Want een ‘krimp’ is een rivierbocht en een ‘waard’ is een stuk land omringd door rivieren. De Krimpenerwaard!
Krimpen aan de Lek – Bergambacht. Een wandeling van 20,1 km.
Een Zeeuw in Bergen 