Een Zeeuw in Bergen

Etappe – 2 Oosterscheldepad

We beginnen de etappe in Wemeldinge en wandelen langs de Oosterschelde richting Kattendijke. Dit dorp is bekend vanwege de goede ligging voor duikers die de Oosterschelde ingaan. We komen dan ook diverse duikplaatsen tegen. Vanaf Kattendijke wandelen we verder richting het Goese Sas en verder richting Wilhelminadorp. Via de noordkant van Goes wandelen we over de “Oude Zeedijk verder naar het eindpunt van deze etappe, Terlucht.

We beginnen de etappe in Wemeldinge.

Monument ter ere van het 25-jarig ambtsjubileum van burgemeester F. Wabeke werd in 1928 opgericht. Het in expressionistische stijl uitgevoerde monument is voorzien van een ijzeren bekroning waarin oorspronkelijk een lamp was geplaatst.

Stelhoeve, boerderij uit 1766.

De Vaete

De vijver voor de kerk diende als drinkplaats voor het vee, op zijn Zeeuws een “vaete”. Aan één kant is een brede, bestrate helling zodat het vee makkelijk bij het water kon komen.

Het kunstwerk in de Vaete is van Juul Kortekaas.

Maartenskerk

De oorsprong van de Maartenskerk gaat terug tot ver voor de tijd van de reformatie. Vermoedelijk is de oorsprong te vinden rond het jaar 1200. Wemeldinge is hoogstwaarschijnlijk de oudste kerk van Zuid-Beveland, als zelfstandige parochie gesticht in de 11e, misschien nog wel in de late 10e eeuw. De kerk staat op een afgeplatte vliedberg. Het oudste deel, de toren, stamt uit 1350. Dit was vroeger de hoofdingang. De kerken uit vroeger tijd staan normaal gesproken in het centrum van het dorp. Echter ten tijde van dat deze kerk is gebouwd waren er veel overstromingen. Daarom is deze kerk gebouwd op de dichtstbijzijnde dijk.

We verlaten Wemeldinge en wandelen verder richting Oosterschelde.

3D geprinte duikbril aan de Oosterschelde.

De Stelhoeve

De Stelhoeve is oorspronkelijk een boerderij waarvan de eerste funderingen dateren uit 1540.  Maria Coomans, gedoopt te Goes op 19 december 1717, was ambachtsvrouwe van Wemeldinge van 1772 tot aan haar overlijden op 8 augustus 1791. Ze had haar buitenverblijf in de Hofstede Stelhoeve. Ze erfde deze titel met alle rechten en plichten die daaraan verbonden waren van haar broer Jacobus Coomans die op 16 december 1771 op 61 – jarige leeftijd overleed. Jacobus was in 1758 zijn overleden broer Pieter opgevolgd. Deze Pieter Coomans was in 1739 gehuwd met de 22 jaar oudere Isabella Westerwijk, weduwe van Johan Rontvis welke vele jaren schepen van Goes en ambachtsheer van Wemeldinge was. Ambachtsvrouwe Maria Coomans wilde haar titel met de hieraan verbonden rechten en plichten meer nog dan haar broers en voorgangers waarmaken. Ze was ruimhartig en zowel dorp als kerk van Wemeldinge goedgezind. Er was een warme band die wellicht nog eens versterkt werd door nauwe betrekkingen die de ambachtsvrouwe onderhield met Ds. Jan te Water die van 1765 – 1793 de gemeente van Wemeldinge diende.  De band met de kerk en de bevolking van Wemeldinge bleef tot eind twintigste eeuw de toekomst van deze hoeve bepalen. Toen bleek dat de specifieke beperkingen op het bezwaren of vervreemden van het gelegateerde onroerend goed al vanaf het in werking treden van een decreet van 24 januari 1812 zijn komen te vervallen. Op 31 maart 1998 werd Stelhoeve verkocht.  In 2010 ging de schuur van de Stelhoeve in vlammen op

De Oosterschelde

Waterresort Oosterschelde ligt aan de rand van Wemeldinge. Dit is een echte hotspot voor liefhebbers van duiken! In het water van de Oosterschelde zijn vele zeedieren en planten bewonderen zoals kreeften, anemonen en talloze soorten vissen.

De Duikschuur

Kattendijke, ook wel Wemeldinge Parking genoemd, is de eerste 5 * duikhotspot van Nederland. Dit houd in dat er verschillende faciliteiten rondom de duikstek zijn gerealiseerd om het zo comfortabel mogelijk te maken voor duikers en medereizigers. Er staat bij de stek onder meer een verwarmd sanitair…

We verlaten tijdelijk de Oosterschelde en wandelen verder richting Kattendijke.

Mispelboom

Een mispelboom is een kleine, langzaam groeiende boom uit de Rozenfamilie, bekend om zijn decoratieve witte bloesems in het voorjaar en de bijzondere “vergeten” vruchten die in de herfst rijp zijn. Mispels zijn nog hard als ze geplukt worden, maar worden melig en zoet na nachtvorst of enige tijd narijpen, waarna ze gegeten kunnen worden of verwerkt in bijvoorbeeld jam. 

Kattendijke.

Kerk en pastorie Kattendijke

Deze kerk staat op een terp. De huidige kerk stamt oorspronkelijk vanuit begin van de 15e eeuw, maar er werd heel veel aan gesloopt en bijgebouwd. Zo werd in 1630 de toren bijgebouwd, en werd in 1768 het koor afgebroken. In 1955 werd de kerk gerestaureerd. Er werd toen een consistorie aangebouwd en de pleisterlaag werd verwijderd, zodat de baksteen weer aan het licht kwam. De pastorie is uit omstreeks 1900.

We verlaten Kattendijke en wandelen verder richting Oosterschelde en de Goese Sas.

Blauwe haarkwal

Oosterschelde buitendijks

Zager kwekerij

Hier worden zagers gekweekt om te dienen als levend aas voor de kustvisserij.

Goese Sas

Het Goese Sas ligt aan de monding van Havenkanaal vanuit Goes in de Oosterschelde, waar zich de sluis bevindt. 

Land Art Polder Peil

Negen sculpturen willen de bezoekers van de Wilhelminapolder bewust maken van de verschillende hoogtes die deze polder zijn eigen karakteristieke profiel geven.  De beelden zijn heel verschillend van omvang en staan allemaal op een andere hoogte. De grootste is geplaatst aan een plas water op de bodem van de polder, de kleinste staat op de kruin van een dijk. De andere zeven staan daar ergens tussenin. Wat hen verbindt is natuurlijk het steeds wisselende licht dat gevangen wordt door het beton in de weidse polder. Maar er is nog iets. De bollen bestaan uit twee identieke helften die nooit helemaal exact op elkaar aansluiten. De duidelijk zichtbare hartlijn die zo ontstaat, bevindt zich exact op 3,80 meter boven NAP. Als we in gedachten de hartlijn van het ene beeld doortrekken naar het volgende, krijgen we een denkbeeldige lijn die vlak boven de glooiende polder zweeft: een onzichtbare horizon op een hoogte waarop de ondergaande zon de polder laat gloeien.

Monument Frans Naerebout

In de nacht van 29 op 30 augustus 2005 is bij het Goese Sas een gedenksteen onthuld voor Zeelands beroemdste loods Frans Naerebout (1748-1818). Naerebout verwierf zijn grootste faam door het redden van 86 opvarenden van de ‘Woestduyn’ in een vliegende storm vóór de Walcherse kust (1779). Zijn laatste, armoedige levensfase sleet hij echter als lichtopsteker en havenmeester bij het Goese Sas. Het lichtbaken en Spartaanse woninkje ter plaatse zijn na Naerebouts dood door de oprukkende Oosterschelde opgeslokt. Van deze verdronken structuren zijn aan het begin van deze eeuw enige waarschijnlijke resten aangetroffen.

Havenkanaal Goese Sas – Goes

Wilhelminadorp

Wilhelminadorp ontstond in 1812 toen de Wilhelminapolder werd bedijkt. Oorspronkelijk heette de polder Lodewijkspolder, omdat Lodewijk Napoleon in 1809 besloot het gebied in te polderen. In 1815 kreeg de polder zijn huidige naam, naar de echtgenote van Koning Willem I. In deze polder werd slechts één landbouwbedrijf gevestigd, de Koninklijke Maatschap de Wilhelminapolder. Dit bedrijf bestaat nog steeds en was een van de grootste landbouwbedrijven van Nederland. 

Entree van een pand uit 1937

Peilmerksteen in Wilhelminadorp

Een peilmerksteen is een ingemetseld hardstenen blok met een ingehakte aanduiding van de hoogte ter plaatse. De aanduidingen verwijzen naar het door Rijkswaterstaat in 1885 ingevoerde Normaal Amsterdams Peil (NAP). Aanvankelijk werd het Amsterdams Peil (AP) als hoogtebepaling gebruikt, maar hierbij waren fouten ontstaan, die door Rijkswaterstaat na 1885 werden gecorrigeerd en voortaan ‘genormaliseerd’ genoemd werden. Stenen met de aanduiding AP dateren van voor de toegepaste correctie. Stenen met de inscriptie NAP zijn van na 1885.

We verlaten Wilhelminadorp en wandelen verder richting Goes. Net voor Goes gaan we de Oude Zeedijk op.

De Oude Zeedijk bij Goes is de voormalige dijk die Goes beschermde en nu de grens vormt van het natuurgebied de Oosterschenge, een restgeul van een voormalige zeearm. 

‘s-Heer Hendrikskinderen, monument aan de Oude Zeedijk.

Het monument aan de Oude Zeedijk herinnert aan de crash van een Amerikaans gevechtsvliegtuig op 22 juni 1943 bij deze dijk. Bij deze crash kwamen vier van de tien bemanningsleden om het leven. De rest van de bemanning werd gevangengenomen door de Duitsers

Nabij het eindpunt van deze etappe, ter hoogte van het buurtschap Terlucht, zien we in de verte nog een onderdeel van het Land Art Polder Peil.

Wemeldinge – Terlucht. Een wandeling van 19,4 km.