Een Zeeuw in Bergen

Utrechtpad Etappe – 8

We beginnen de etappe in Baarn. Vandaar wandelen we door het Baarnse bos via Soestdijk, richting Lage Vuursche naar het eindpunt van deze etappe te weten Tienhoven.

De Grote Kom in het Baarnse bos.

Wat nu het Baarnse Bos is, was lange tijd het overbos dat hoorde bij paleis Soestdijk. In 1758 werd het Baarnse Bos toegevoegd aan Soestdijk. Het herenhuis dat er stond werd bijna geheel gesloopt. Het overbos veranderde in een chic wandelgebied voor de Oranjes. De geometrische hoofdstructuur lag er al: kaarsrechte lanen, uitkomend op een centrale waterpartij: de Grote Kom. De oranjes stelden in 1788 een architect aan om de aanleg te vervolmaken. In het midden van het bos ligt de Grote Kom in een natuurlijke laagte die gevoed werd door kwelwater. De ligging van de Kom was bepalend voor de richting van de lanen in het Sterrenbos.

Berceau in het Baarnse bos

Misschien is een van de grootste attracties van het huidige Baarnse Bos wel van zijn hand: de berceau. Een berceau is een loofgang die ontstaat door twee rijen bomen met de kruinen naar elkaar toe te snoeien. Eén van de grootste attracties van het huidige Baarnse Bos: de berceau. Een berceau is een loofgang die ontstaat door twee rijen bomen met de kruinen naar elkaar toe te snoeien. van de grootste attracties van het huidige Baarnse Bos wel van zijn hand: Ede berceau. Een berceau is een loofgang die ontstaat door twee rijen bomen met de kruinen naar elkaar toe te snoeien. Berceaus stammen uit de tijd dat het voor gegoede dames mode was er zo blank mogelijk uit te zien. Dit ten onderscheid van mensen die, doordat ze veel in de buitenlucht werkten, een getaande huidskleur hadden. Een berceau maakte buiten uit de zon wandelen mogelijk.

Via de berceau komen we uit in de Koningslaan.

De Koningslaan is een brede boslaan die oorspronkelijk tussen paleis Soestdijk en buiten De Eult liep. Nu verbindt deze laan Paleis Soestdijk met monument de Naald. Prins Willem III liet deze laan aanleggen in c.a. 1674. De Naald van Waterloo werd in 1820 opgericht aan het einde van de Koningslaan ter ere van het succes van kroonprins Willem II als een van de bevelhebbers van het Engels-Nederlandse leger bij Quatre-Bras en in de slag bij Waterloo (1815).

Standbeeld van Cristoffel Pullmann

Christoffel Pullmann (ca. 1759 – Baarn, 27 juli 1787) was een Duits huursoldaat die omgekomen is tijdens zijn wacht bij Paleis Soestdijk. In de nacht van 27 juli 1787 was een leger van zo’n 300 Patriotten, onder leiding van Frederik III Rijngraaf van Salm-Kyrburg op weg naar Paleis Soestdijk. Prins Willem V durfde al enige tijd niet meer naar Soestdijk vanwege de vele strubbelingen tussen Patriotten en Prinsgezinden in de regio. Hij had een detachement van het Regiment van Hessen-Darmstadt op het paleis gelegerd om de orde te bewaken. Op hun weg naar Soestdijk hadden de patriotten al twee wachtposten weten te overmeesteren, maar bij het paleis stuitten ze op de grenadier Christoffel Pullmann. De patriotten probeerden hem om te kopen en hem zo zijn wapens afhandig te maken, maar hij antwoordde daarop “Ich bin ein ehrlicher Kerl…” (Ik ben een eerlijke man). Daarop werd hij ter plekke doodgeschoten. Salm gaf hierop zijn patriotten het bevel het paleis te plunderen, maar door het geweerschot was de Hessische brigade gewekt, en zonder tijd te nemen zich aan te kleden grepen ze het geweer en verdedigden het paleis. De patriotten zagen zich genoodzaakt zich terug te trekken, en paleis Soestdijk bleef veilig, ondanks de schade die op het voorplein was opgelopen.

Paleis Soestdijk

In 1650 werd het middelste deel van het huidige paleis gebouwd als particulier buitenverblijf van de burgemeester van Amsterdam. In 1815 kwam het vervolgens in handen van kroonprins Willem II en zijn Russische vrouw, Prinses Anna Paulowna. In die periode werden de twee zijvleugels aangebouwd en werd het een echt zomerpaleis. Ook daarna bleef de koninklijke familie het paleis gebruiken. Eerst als zomerverblijf en vanaf 1937 waren prinses Juliana en prins Bernhard de vaste bewoners. Na hun overlijden in 2004, verloor het paleis zijn functie als woon- en werkpaleis van de Oranjes.

Op de linker foto van rechts naar links: Dienstwoningen behorende tot de historische buitenplaats Soestdijk. De dienstwoningen liggen evenwijdig aan de Amsterdamsestraatweg en liggen iets teruggerooid. Het thans langgerekte, bakstenen pand met wit gepleisterde voorgevel bestond in oorsprong uit een houten langhuisboerderij. Geheel rechts werd in het begin van de 17de eeuw een stenen kamer gebouwd, welke nu te herkennen is aan de drie opkamer- en keldervensters. Rond 1678 werd de boerderij gekocht door Willem III en het houten bedrijfsgedeelte vervangen. Er werd een eenbeukige stal gebouwd met aan de voorzijde een stenen voorhuis. Dit voorhuis is nog te herkennen in de vier traveeën links van de stenen kamer. Het pand functioneerde als boswachterswoning. Het langwerpige linkerdeel kwam in 1714 tot stand en diende onder andere als wachtruimte met stookplaats, doorgang naar de stallen en woning.

De Boerderij van Paleis Soestdijk tegenover Paleis Soestdijk is een voormalige boerderij De wit gepleisterde T-huisboerderij dateert uit de 1ste helft van de 19de eeuw. De koninklijke Stallen van Paleis Soestdijk bij Paleis Soestdijk staan tegenover Paleis Soestdijk. Om de rijtuigen en paarden door te kunnen laten werd de eerste bouwlaag hoog opgetrokken. De stallen werden gebouwd ter vervanging van een houten stalgebouw waarvan de rooilijn meer naar voren, dus dichter bij de Amsterdamsestraatweg liep. Voorin was plaats voor de rijtuigen, de paarden stonden achterin. Verder zijn er poets- en tuigkamers, een dekenmagazijn, een smidse en een kantoor. De verdieping werd gebruikt als hooizolder, magazijn en woonruimte.

Intendantwoning Paleis Soestdijk, gebouwd in 1863 

De intendance is een dienst binnen een hofhouding die zorgt voor het beheer van grote bezittingen. De intendance van het Koninklijk Huis is verantwoordelijk voor het dagelijks beheer en het onderhoud van paleizen en Jachtslot het Oude Loo. Onder de taken van de intendance viel tot 2022 ook de zorg voor het meubilair, de ict-infrastructuur, de facilitaire dienst, de toegangsbeveiliging en het onderhoud van het groen. Het hoofd van de intendance draagt de titel intendant. Intendanten van koninklijke paleizen zijn herkenbaar aan hun donkerblauwe rok, een laken pak met staande kraag en versierselen als van kamerheren. De rok is voorzien van 19 vergulde knopen en een gekroonde W erop. Aan de donkerblauwe pantalon hangt een degen met verguld montuur en zwarte schede. Intendanten dragen als hoofddeksel een steek met zwarte veren. Paleis Soestdijk en paleis Het Loo hadden in het verleden elk een eigen intendance.

De wandeling gaat verder door het Paardenbosch.

Natuurgebied “De Stulp”.

In de Middeleeuwen was het gebied eigendom van de heer van Drakenburg, schout van Utrecht. In 1346 werd hij tot ridder geslagen. De oorspronkelijke heidevelden leenden zich goed voor de jacht. Zo’n verhoging is bijvoorbeeld de Konijnenberg dicht bij Lage Vuursche. Op de heidegebieden graasden schapen die de heide in stand hielden. De schapendrift langs de Zevenlindeweg herinnert nog aan die tijd. In een ver verleden was het gebied een zandverstuiving, die ontstond toen schapen het gebied te intensief begraasden en de wind vrij spel had. In de loop der jaren is de meeste hei door bos verdrongen.

Een mooi heidegebied met als blikvanger Schapenzuring.

Boswachterij Lage Vuursche

We komen langs de hekken van kasteel Drakensteyn. Prinses Beatrix woont wel heel erg beschermt van de buitenwereld.

Lage Vuursche staat bekend als pannenkoekendorp. Dit vanwege de vele pannenkoekenrestaurants.

Door het Maartensdijkse bos wandelen we weer verder richting de A27.

Markering Voetstappenpad

Het Voetstappenpad is een gemarkeerde historische rondwandeling van 25 km rond Hilversum die al in 1938 is aangelegd.

We passeren de A27over deze brug.

Op de achtergrond zien we de Natuurbrug Zwaluwenberg, genoemd naar het nabijgelegen landgoed De Zwaluwenberg. Diverse soorten dieren, zoals dassen, reeën en boommarters, kunnen zich op een veilige manier verplaatsen tussen de natuurgebieden in het Het Gooi en de Utrechtse Heuvelrug.

Nadat we de snelweg zijn gepasseerd komen we de spoorlijn bij Hollandsche Rading tegen. Langs deze spoorlijn is een bijzonder type bovenleidingportalen toegepast met als bijnaam De Gotische Bogen. Het eerste station werd op 1 juni 1885 in gebruik genomen.

Via het Goois natuurreservaat “Zwarte Berg” wandelen we verder.

Via een geheel ander landschap wandelen we verder richting het eindpunt van deze etappe, Tienhoven. We wandelen langs het Tienhovens kanaal.

Het Tienhovensch Kanaal of Tienhovens kanaal is een eeuwenoude aangelegde waterloop. Het kanaal loopt vanaf de Kraaienestersluis bij de Vecht bij Breukelen langs Breukeleveen, Tienhoven, Hollandsche Rading en loopt dood nabij het bosrijke natuurgebied De Zwarte Berg te Hilversum.

Het Tienhovensch Kanaal begon als een afscheiding tussen de ontginning van het Tienhovensche en het Breukeleveensche deel. Na de ontginning werden de gronden gebruikt voor de akkerbouw. Door de ontwatering klonk het veen in met bodemdaling tot gevolg. De akkerbouwers verdwenen en hiervoor kwam turfwinning in de plaats. In de 17e eeuw werd de Tienhovensche Vaart gebruikt voor de afvoer van turf naar de Vecht en zo naar de steden Utrecht en Amsterdam. Tussen 1836 en 1869 werd de Tienhovensche Vaart verbreed tot een kanaal. Het was de bedoeling om het kanaal via de Eemnesservaart te laten aansluiten op de Eem bij Eemnes, maar de hoge zandgronden van Het Gooi maakten dat toen (1882) onmogelijk. Het gebruik van turf als brandstof nam af waardoor het kanaal een belangrijk deel van zijn nut verloor.

En zo komen we aan het eindpunt, Tienhoven.

Baarn – Tienhoven. Een wandeling door mooie natuur van 23,3 km.